ಎಪ್ಪತ್ತೈದರ ಸಮೀಪವಿದ್ದರೂ, ಮೋದಿ ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ತೊರೆಯುವ ಆತುರವೇನೂ ಇಲ್ಲ
ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಇಚ್ಛೆ ಇಲ್ಲದವರೆಂದು ತಮ್ಮನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು, ತಮ್ಮದೆನ್ನುವ ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಹಂಬಲಿಸದ ʼಸಂತʼನೊಬ್ಬನ ಪ್ರಭಾವಳಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡೇ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾ, ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ತಮಗೊಂದು ಸ್ಥಾನ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉತ್ಸುಕತೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7 ರಂದು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರದ 23 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸುದ್ದಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜನಮಾನಸದ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ.
ಆದರೂ ಅವರು X (ಹಿಂದೆ ಟ್ವಿಟರ್ ಆಗಿದ್ದ) ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಚೈತನ್ಯದಿಂದ ದಣಿವಿನ ಅರಿವೇ ಇಲ್ಲದೆ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯತತ್ಪರತೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸಂದೇಶವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮತ್ತು "ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭಾರತ" ದ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವವರೆಗೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಎಡೆಕೊಡದಂತೆ ದೃಢಪಡಿಸಿದರು ಎನ್ನುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ. .
2025ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ನಲ್ಲಿ 75ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಾಗಲೂ ಅಧಿಕಾರ ತ್ಯಜಿಸುವು ಯಾವುದೇ ಇಚ್ಛೆ ತಮಗಿಲ್ಲವೆಂಬುದನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ಮೋದಿ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆಯು ಅವರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (ಆರ್ಎಸ್ಎಸ್)ದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮೋಹನ್ ಭಾಗವತ್ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧ ಹಳಸಿದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಮೋದಿ ಅವರಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ನಾಯಕತ್ವ ಕುರಿತ ಊಹಾಪೋಹಗಳನ್ನು ದೂರಮಾಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಸಂದೇಶವೊಂದನ್ನು ರವಾನಿಸಿದೆ.
ಮೋದಿಗೆ ಬಲ ತಂದ ಹರಿಯಾಣದ ಫಲಿತಾಂಶ
ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಮೂರನೇ ಅವಧಿಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ಹರಿಯಾಣದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶವು, ಮೋದಿ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸನ್ನಿಹಿತ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸದೆ, ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಪ್ರಧಾನಿಯವರ ಆಪ್ತ ಸಹಾಯಕರೆಂದೇ ಭಾವಿಸಲಾಗಿರುವ, ಕೇಂದ್ರ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಅಮಿತ್ ಶಾ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವ ಜೆಪಿ ನಡ್ಡಾ ಅವರು ಈ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟವಾದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ದಿನದಂದು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯುವ ಮೋದಿ ಅವರ ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ಮತ್ತುಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ವಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಮೋದಿಯವರ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು "ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಇಡೀ ಜೀವನವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜನರ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಗೆ ವಿನಿಯೋಗಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಅನನ್ಯ ಸಮರ್ಪಣೆಯ ಸಂಕೇತ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಮೋದಿ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಎಂದು ನಡ್ಡಾ ಹೇಳಿದರು. "ದೇಶದ ಜನರಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯ ತುಂಬುವ ಮೂಲಕ ಮೋದಿಜಿ ನಮಗೆ 'ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭಾರತ'ದ ಗುರಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ" ಎಂದು ಅವರು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದರು.
ಮೋದಿಯವರ ಸುದೀರ್ಘ ಇನ್ನಿಂಗ್ಸ್
ಮೋದಿಯವರ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುವ ಉದ್ದೇಶವು ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2001 ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ವಿಸ್ತಾರವು ಅವರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ವಿಕಾಸವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳು ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಯೋಚಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ, ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮೋದಿ ಕೂಡ ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ. ತಪ್ಪು ಒಪ್ಪುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮೋದಿ ಅವರು ಸಾಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲವೂ ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಗುಜರಾತ್ನ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದ 13 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸಲು ಅನಗತ್ಯವೆನ್ನಿಸಿದ ಅದರ ರೆಕ್ಕೆಪುಕ್ಕಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ, ಸಮಾಜವನ್ನು ಅವರ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಒಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡ ರೀತಿ ಗುಜರಾತಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಚರಿತ್ರೆಯೂ ಆಗಿದೆ. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ʼಗುಜರಾತ್ ಮಾದರಿʼಎಂದು ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಹಚ್ಚಿ ಅದನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸಿದ ಕೀರ್ತೀಯೂ ಮೋದಿಯವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು.
ಧನಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಋಣಾತ್ಮಕ
ಅಂತೆಯೇ, ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಅಸಮಾನತೆ, ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಕೆಲವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುವುದೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಮತದಾರರು ಈ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ದಂಡಿಸಿದ್ದೂ ಇದೆ. ಈ ನಡುವೆಯೂ ಮೋದಿ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದ ಇಚ್ಛೆ ಇಲ್ಲದಿರುವ ನಾಯಕ ಎಂದು ತಮ್ನನ್ನು ತಾವು ಬಿಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿಯೇ ಇದೆ. .
ಸದಾ ಮಾಧ್ಯಮದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾದ ಅವರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಎಂದಿಗೂ ವಿನ್ಯಾಸಕಾರರು ಅವರಿಗೆಂದೇ ರೂಪಿಸಿದ ಉಡುಪುಗಳು, ಬ್ರಾಂಡೆಡ್ ಕನ್ನಡಕಗಳು, ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು ಮತ್ತು ಪೆನ್ನುಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಒಂದು ಬ್ರಾಂಡ್ ಆಗಿ ರೂಪಿಸಿತು ಎನ್ನುವುದು ಎಂಬುದು ಬೇರೆಯೇ ಸಂಗತಿ.
ಅವರು ಸಿಎಂ ಆದದ್ದು ಹೇಗೆ?
ಅವರು ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದಾಗಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಮೋದಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದು ಹೇಗೆ? ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರೇ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ (ನಾನು ಅವರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಇದನ್ನು ನನಗೆ ಹೇಳಿದರು) ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ: ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಮೋದಿ ಅವರನ್ನು ಗುಜರಾತಿಗೆ ಹೋಗಲು ಹೇಳಿದರು. ಅವರು ಗಾಂಧಿನಗರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ, ಮೋದಿ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 2001 ರಂದು ಮಾಧವರಾವ್ ಸಿಂಧಿಯಾ ಅವರು ವಿಮಾನ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್ನ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕನ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮೋದಿ ಅವರಿಗೆ ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೇಳಿದಾಗ ಮೋದಿ ಅವರು ಸಿದ್ಧರಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಒಲವು ತೋರಲಿಲ್ಲ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಮರುದಿನ ಲಾಲ್ ಕೃಷ್ಣ ಅಡ್ವಾಣಿಯವರ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮೋದಿ ಅವರಿಗೆ ಬೇರೆ ದಾರಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಕ್ಷದ ಇತರರು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಬೇರೆಯದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮೋದಿ ಅವರು 1998 ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಗುಜರಾತಿನ ಅಧೀಕಾರ ಹಿಡಿಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 'ಸತ್ಯ', ಯಾವಾಗಲೂ ಹಾಗೆ, ಈ ಎರಡು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಸತ್ಯ ಎಲ್ಲೊ ಅಡಗಿರುತ್ತದೆ. . ಆದರೆ ಮೋದಿ ಅವರು ಅಧಿಕಾರ ಚಲಾಯಿಸುವ ಶೂನ್ಯ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸಂತರಂತೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. .
ಮೋದಿಯವರ ಸ್ವ-ಹೇಳಿಕೆ ಸದ್ಗುಣಗಳು
ಮೋದಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಕ್ಷ ಬೆಳೆಸಿದ "ವಿನಮ್ರ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ " ಎಂದು ಮತ್ತೆಮತ್ತೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಾಧಾರಣ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಂತರ ಪಲ್ಲವಿ ಹಾಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಕೇಶುಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಿಜೆಪಿ-ಆರ್ಎಸ್ಎಸ್ನ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ವಿಶೇಷ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದವರಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಪಟೇಲರ ಸಾರಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಉಪಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸೋಲು ಕಂಡಿದ್ದ ಪಕ್ಷದ ಚುನಾವಣಾ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವುದು ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ ಮೋದಿಯವರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಅವರೂ ಕೂಡ ವಿಫಲರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು ಆದರೆ ಗೋಧ್ರಾ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಗುಜರಾತ್ ದಂಗೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿ ಅವರ ಭವಿಷ್ಯ ಉಜ್ವಲವಾಯಿತು.
ಗೋಧ್ರಾ ಹತ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ನಂತರ
ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ನಂತರ, ಕಚ್ನಲ್ಲಿ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರೂ ಬಿಜೆಪಿಯ ಚುನಾವಣಾ ಕುಸಿತ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2002 ರಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಧಾನಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ನಡೆದ ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿಯೂ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಬೇಕಿದ್ದ ಮೋದಿ ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಫೆಬ್ರವರಿ 27, 2002 ರ ನಂತರ ಪಕ್ಷದ ಭವಿಷ್ಯ ಬದಲಾಯಿತು. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ, ಹಿಂದುತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮತದಾರರನ್ನು ಧ್ರುವೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಮೋದಿ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. ಈಗ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವು ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಬಹುಮತವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರ ಮರುಚುನಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ, ಮೋದಿಯವರು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಹೃದಯ ಸಾಮ್ರಾಟ್ ಆಗಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಇದು ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ಮತ್ತು 2007 ರಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಲುವಿನ ಸೂತ್ರವಾಯಿತು.
ಸೋನಿಯಾ ಎಡವಿದ್ದು, ಮೋದಿಗೆ ಅನುಕೂಲ
2002 ಮತ್ತು 2007 ರ ನಡುವೆ, ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗಳಿಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೋದಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಿದರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು, ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಕೈಗಾರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಅಧಿಕಾರದ ದುರುಪಯೋಗದಂಥ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಜನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದರು. 2007 ರ ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಮೋದಿಯವರ ಪ್ರಚಾರದ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮತದ ನರೇಟೀವ್ ನಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯಲಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಅದರ ಸುತ್ತವೇ ಅವರ ಗಿರಕಿಹೊಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯುವುದು ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಚುನಾವಣಾ ಕದನವು ಪ್ರಯಾಸರಹಿತವಾಗಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತಿರುವುದು ಕೇವಲ ಹಿನ್ನೋಟದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ. ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿಯವರು 'ಸಾವಿನ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು' ಎಂಬ ಅರೋಪನ್ನು ಮಾಡುವವರೆಗೂ, ಇದ್ದ ಅವರ ಆತಂಕ ನಂತರದ ಬದಲಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಮರು ಆಯ್ಕೆ ತುಂಬಾ ಖಚಿತವಾಯಿತು.
ವಿಜಯದ ನಂತರ, ಆ ವಾಗ್ದಾಳಿಯಿಂದ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಲಾಭ ಪಡೆದು ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಬಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತಗೊಳಿಸಿದರು, ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೆಯವರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಂಬಲೂ ಇಲ್ಲ.
ಗುಜರಾತ್ ಮಾದರಿಯ ಅನಾವರಣ
ಮರುಚುನಾವಣೆಯಾದ ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆ, ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ಏಳನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದಂದು ದೇವರು ಕಳುಹಿಸಿದ ಉಡುಗೊರೆ ಅವನ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು: ಟಾಟಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ ನಂತರ ಗುಜರಾತ್ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನ್ಯಾನೋ ಕಾರು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ, ಮೋದಿ ಅವರು ಹಿಂದೂ ಹೃದಯ ಸಾಮ್ರಾಟ್ನಿಂದ ವಿಕಾಸ್ ಪುರುಷ್ಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಿದರು, ರತನ್ ಟಾಟಾ ಅವರ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ದೈತ್ಯರು ಗುಜರಾತ್ಗೆ ಲಗ್ಗೆ ಹಾಕಿದರು. ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೋದಿ ತಕ್ಷಣವೇ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
'ಗುಜರಾತ್ ಮಾದರಿʼಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಆಕಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಬಾಹ್ಯರೇಖೆಗಳನ್ನು ಯಾರೂ ಗ್ರಹಿಸದೆಯೇ ರೇಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ-ಆಧಾರಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಆಯ್ದ ಕೆಲವು ವ್ಯಾಪಾರ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ, ವೇಗದ ಖಾಸಗೀಕರಣ (2005 ರ ಹಿಂದೆಯೇ ಪ್ರಚೋದನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ), ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ನಡೆಸುವ CMO ನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದ ಕೇಂದ್ರೀಕರಣ, ವಿರೋಧಿಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸುವುದು, ಮಾಧ್ಯಮ ನಿರ್ವಹಣೆ, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಖಾಸಗೀಕರಣ ಮತ್ತು 2002 ರ 'ಸತ್ಯ'ದ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ.
ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಸಮಾನತೆ
2012 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಸರ್ಕಾರವು ಎಡವಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯರು ಹಂಬಲಿಸುವ 'ನಿರ್ಣಾಯಕ' ನಾಯಕನಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಬಿಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೋದಿ ತಮ್ಮೆಲ್ಲ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದರು. ಆಗ ಅವರು ಮನಮೋಹನ್ ಅವರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ 'ಮೂಕ' ಎಂದು ವಿಡಂಬನೆ ಮಾಡಿದರು.
ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಮೋದಿ ಅವರು ತ್ವರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು ಏಕೆಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲು, ಎಲ್ಲಾ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಡವರ ಪರವಾಗಿ ನೋಡಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಫಲವತ್ತಾದ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಲಾಭವನ್ನು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ವಿವಿಧ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಅಸಮಾನತೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಂತೆ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವುದು ಅವರಿಗೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗತೊಡಗಿದವು. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ವರೂಪವೂ ಅದರ ಎರಡು ಮುಖಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು - ಒಂದು ಸರ್ಕಾರವು ಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಜನರು ಭಾವಿಸಸುವುದು.
ಮೋದಿ ಆಡಳಿತದ ಎರಡು ಮುಖಗಳು
ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಸೂಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಲಾಕ್ಡೌನ್ನೊಂದಿಗೆ COVID ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿಕೊಂಡರೆ, ಜನರು ತಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ನೂರಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ಗಳವರೆಗೆ ಅಲೆದಾಡಿದ ನಂತರ, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ತಾವು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದರು.
ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿರೋಧಾಭಾಸ - ಭಾರತದ ಜಾಗತಿಕ ಶ್ರೇಯಾಂಕವು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಏರುತ್ತಿದೆ - ಅಭೂತಪೂರ್ವ ನಿರುದ್ಯೋಗಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ.
ಸಬ್ಕಾ ಸಾಥ್-ಸಬ್ಕಾ ವಿಕಾಸ್-ಸಬ್ಕಾ ವಿಶ್ವಾಸ ಗಳಿಗಳಿಸುತ್ತಲೇ ಇವೆ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷದ ಭಾಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಹತ್ಯೆಗಳು ರೂಢಿಯಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಲ್ಲಿ ಅಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪರಕೀಯತೆಯ ಭಾವನೆ ಬೆಳೆದಿದೆ.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿದರೆ, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಕ್ರೋನಿಸಂ ಮೊದಲಿನಂತೆ ತಲೆ ಎತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಮೋದಿ ವರ್ಷಗಳು: ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ನಿರೂಪಣೆಗಳು
ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೋದಿ ವರ್ಷಗಳು ಎರಡು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ನಿರೂಪಣೆಳಾಗಿ ಉಳಿದುಬಿಟ್ಟಿವೆ. ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ, ಮೋದಿ ಅವರು ಇತಿಹಾಸದ ಭಾಗವಾಗಲು ಬಯಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳು ಮಹಾತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಭವಿಷ್ಯದ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಈ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮೋದಿಯನ್ನು ಜನರು ಹೇಗೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಕೂಡ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಸಾಂಕೇತಿಕ ಹಣವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ತುಘಲಕ್ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಮಾದದ ಜೊತೆಗೆ ,ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ? ‘ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ’ ಎನ್ನುವುದು ಕೇವಲ ಉಪದೇಶವೇ ಹೊರತು ಆಚರಣೆಯಲ್ಲದ ನಾಯಕ ಎಂದು ಮೋದಿಯನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆಯೇ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಈಗಲೂ ಕಾಡುತ್ತಿವೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ 25 ವರ್ಷಗಳು
ಬಲ್ಲವರು, ಬಲ್ಲದವರು ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ಇತರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಸಾಧನೆಗಳು ಇವೆ. ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ 25 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಮೋದಿ ಅವರು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಜನರು ಅವುಗಳನ್ನು ಅನಂತವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಮೋದಿ ಅವರ ಅನಿಸಿಕೆಯಾಗಿದೆ. 2026 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಘಟ್ಟದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲಿನ ಹಾದಿಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಮೋದಿ ಆಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಆ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳ ಫಲಿತಾಂಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ. ಈ ವರ್ಷದ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯ ಕೆಟ್ಟ ಕನಸಿಗೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮರುಜೀವ ಬರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸದ್ಯದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ